Een levensreddende technologie die wordt toegepast bij te vroeg geboren kinderen of een methodiek om vroegtijdig ziektes in aardappelen te signaleren. Dit, en veel meer, is tekenend voor de scope van onderzoeksprojecten die vanuit TechForFuture worden geïnitieerd. Projecten waar fundamenteel onderzoek en de technische praktijk elkaar raken en overlappen. Lector Cas Damen is er dagelijks bij betrokken.
Dr. Ir. Cas Damen, Lector Nano Physics Interface, kent het klappen van de zweep: hij studeerde Technische natuurkunde aan de Universiteit Twente en bracht, samen met enkele hoogleraren, een start-up in wetenschappelijke apparatuur tot wasdom. Aan dit bedrijf, TSST, is hij naast zijn lectorschap aan Saxion, nog steeds verbonden. De overstap maakte hij vier jaar geleden om zijn ervaring en kennis in te zetten om jonge mensen op te leiden. Dat hij zich daarbij op de inhoud van de natuurkunde kan richten is prettig, zegt Damen, voor wie de ervaring uit het bedrijfsleven een meerwaarde is: “De belangrijkste les is dat je in het bedrijfsleven personeel moet hebben met een brede achtergrond: mbo’ers en hbo’ers. Die hebben geleerd om gestructureerd in stappen te werken. Studenten aan een universiteit willen dat nog wel eens overslaan of vergeten.”
Bedrijven zouden meer moeten beseffen dat wij de kennis hebben om ze verder te helpen.
Bijdrage
Damen is als lector verbonden aan de faculteit voor technische studies, biologie en natuurkunde (Academie Life Science, Engineering & Design), bij uitstek een omgeving waar technisch talent zich ontwikkelt tot de toekomstige, broodnodige engineers. “Immers”, zo stelt Cas Damen: “in het bedrijfsleven heb je de hele keten aan opleidingen nodig: mbo’ers, hbo’ers en universitair. Dat is ook wel wat ik als doel beschouw van mijn lectoraat.”
“Je ziet hier in Enschede aan de ene kant heel veel spin-offs ontstaan met ideeën die vanuit wetenschappelijk onderzoek zijn ontstaan. maar vaak kunnen ze niet zelf de technologische input leveren. Ze ontwikkelen bijvoorbeeld een slimme oplossing op een chip, maar vervolgens heb je wel elektronica nodig om dat in goede banen te leiden. Hoe ga je dat aansturen, wat is de behuizing, hoe ga je de data die zo’n chip genereert uitlezen en wat wil de gebruiker zien? Daar zijn nu juist de hbo’ers voor opgeleid. En daar willen wij als Saxion en ons lectoraat een bijdrage aan leveren. Wij kunnen belangrijke, essentiële input geven zodat bedrijven veel sneller van ideeën tot concrete producten komen.”
Betrouwbaar
De lector noemt een concreet voorbeeld: “Neem een bedrijf dat een lab on a chip ontwerpt. Daar zit bijvoorbeeld een sensor in waarmee je iets gaat meten: bloed of een andere vloeistof. Hoe komt het monster op de goede plek op die chip waar de sensor zit? Welke signalen van die sensor wil je ontvangen? Hoe sluit je die aan? Daar heb je dus hbo’ers voor nodig, want die zijn opgeleid om technologie te gebruiken. Kijk, als je de hoeveelheid zout in water wilt meten met een chip, dan is het principe wetenschappelijk bewezen. Maar in de praktijk moet het dan ook betrouwbaar zijn bij 18 graden, 22, of 30 graden Celsius. Bij een arts is het natuurlijk nooit precies 19.1 graden. Dat is de problematiek van de praktijk.”
Lector Cas Damen: “[Het hbo kan] belangrijke, essentiële input geven zodat bedrijven veel sneller van ideeën tot concrete producten komen”
Hbo’ers zijn gemotiveerd om praktische bezig te zijn, zegt Cas Damen: “Ze kiezen er bewust voor om dichter bij de praktijk te staan en vinden het veel interessanter dat hun werk een paar jaar later terug is te vinden in een product dat op de markt verschijnt. Dat doen ze liever dan een wetenschappelijk concept uitvinden waarvan de vraag nog maar is of het ooit zal worden toegepast. Dat zit tussen de oren bij hbo’ers. Je ziet dat ook aan de manier waarop ze heel snel oppikken hoe een machine werkt. Veel meer technisch inzicht, waardoor ze een specifieke taak hebben in productontwikkeling.”
De hogeschool richt zich nadrukkelijker meer op het midden- en kleinbedrijf, waar niet de kennis en research aanwezig is die bij grote multinationals nagenoeg vanzelfsprekend is. Via TechForFuture kan er worden geparticipeerd in ontwikkelingsprojecten. Het belang voor het bedrijf is dat het toegang krijgt tot kennis die binnen Saxion aanwezig is, zegt Cas Damen: “Via onze hbo-studenten krijgt een bedrijf toegang tot kennis waarover ze zelf niet beschikken. En voor ons is het belang dat wij in onze faculteit weer nieuwe kennis opbouwen en ervaringen opdoen met nieuwe technologieën.”
Meerwaarde
Een wisselwerking dus die tot stand komt tussen enerzijds het bedrijf en anderzijds de projectteams van technische studenten van Saxion. Een goed voorbeeld noemt Damen het onderzoek dat is verricht bij Tolsma in Emmeloord. Het bedrijf is specialist op het gebied van bewaren en verwerken van aardappelen, uien en wortels en is internationaal actief. “Voor de aardappelopslag maken ze airco-systemen. Ze kwamen bij ons met de vraag hoe ze vroegtijdig ziektes zouden kunnen opsporen via stoffen die vrijkomen. We hebben een sensor voorgesteld, ontwikkeld aan de Universiteit Twente en dat ziet er veelbelovend uit. De opmerking van Tolsma was dat ze via ons in aanraking zijn gekomen met nieuwe technieken waar ze nog geen weet van hadden en die commercieel nog niet werkbaar zijn. Dat is een grote meerwaarde gebleken. Daarom willen ze met ons verder om gevoelige sensoren, die stofjes kunnen detecteren of er een ziekte is, praktisch toepasbaar te maken.”
Een andere innovatie waarbij Saxion-studenten een grote rol op zich nemen, speelt zich af in Ruurlo bij Bronkhorst High-Tech. Het bedrijf is gespecialiseerd in flowmeters en regelaars in verschillende sectoren en toepassingsgebieden. Daaronder ook de zorg, waar het bedrijf samen met Saxion-studenten nu werkt aan de ontwikkeling van een flowmeter voor de neonatologie.
“Te vroeg geboren baby’s krijgen veel medicijnen toegediend. Dat gebeurt via één infuus. Die verschillende vloeistoffen worden langzaam door het infuus gepompt. Door de hele samenstelling van dat systeem met verschillende vloeistoffen in pompen duurt het lang voordat een bepaalde vloeistof in het licaam komt. Alle verschillende medicijnen moeten namelijk door één infuusnaald omdat er niet meer infusen kunnen worden aangelegd bij een baby. Door een chip in te bouwen in de katheder die de eigenschappen van de verschillende medicijnen meet, weet je real time wat je toedient. Dat is natuurlijk cruciaal”, aldus Cas Damen die durft te spreken van een baanbrekende en mogelijk ook levensreddende ontwikkeling in de neonatologie.
Hij stipt daarbij het belang aan van het multidisciplinaire projectteam, waarbij in dit geval ook studenten verpleegkunde zijn betrokken. “Die hebben interviews en gesprekken gedaan met verpleegkundigen en protocollen onderzocht. Er waren ziekenhuizen bij die naar aanleidingen van de bevindingen hun protocollen hebben aangepast.”
Kennisleverancier
Het heeft te maken met de verkokerde blik die bij bedrijven en organisaties soms aanwezig is. “Juist de samenwerking met studenten, die een praktische en bredere blik hebben, is daarom zo belangrijk. En dat zouden bedrijven zich meer moeten beseffen”, zegt lector Cas Damen tot slot: “Dat er bij ons kennis aanwezig is om ze verder te helpen en waar ze hun voordeel mee kunnen doen. het hbo is een kennisleverancier. Dat wordt ook gewaardeerd, want we hebben inmiddels veel ambassadeurs bij tal van bedrijven. En we merken dat die partners het relevant vinden om met ons verdere projecten te doen. Dat beschouw ik als een compliment.”
