Tijdens een bouwproject werken veel verschillende partijen samen om vanuit één ontwerp en veel daarvan afgeleide bouwtekeningen het juiste resultaat te realiseren. Gegevens over het bouwkundig ontwerp, constructie, gebouwelementen, wijzigingen en installaties liggen bij diverse partijen en komen via op de bouwplaats bij elkaar. Miscommunicatie, bouwfouten en extra kosten zijn factoren die in het bouwproces beïnvloeden. Om faalkosten te verlagen en efficiency in de bouw te vergroten, is een aantal jaar geleden de Building Information Model (BIM) methode ontwikkeld. Deze op samenwerking gebaseerde werkmethode verzamelt alle gegevens en informatie in één digitaal bouwmodel, beschikbaar voor alle betrokken partijen. Hiermee worden fouten voorkomen, ontwerpconflicten vermeden, communicatie onderling verbeterd en kennis geborgd.
De bouw- en renovatiesector heeft een grote invloed op het slagen van de energietransitie. Energie wordt dan ook een steeds belangrijker onderdeel van het pakket van eisen binnen bouwprojecten. Dit thema is echter nog onvoldoende geïntegreerd in BIM. Naast het niet specifiek stellen van eisen op het gebied van energie bestaan er ook geen goede connecties tussen BIM modelleersoftware en energierekenpakketten in de ontwerpfase, of tussen BIM modellen en energiemetingen na oplevering. Hierdoor is het niet mogelijk een goede koppeling te maken tussen ontwerp en de meest optimale installatie. Verwachtingen van energiezuinige installaties kunnen door bepaalde ontwerpkeuzes in het gebouw bijvoorbeeld niet gehaald worden.
Vanuit verschillende partijen in de bouwkolom, vertegenwoordigd in het consortium, is er vraag naar samenwerking en een koppeling in de BIM-methode tussen het bouwfysische of energetische deel en het installatietechnische deel in het BIM ontwerpproces. Als onderdeel van het BIM-model wordt hiervoor een informatieleveringsspecificatie (ILS) Energiegegevens ontwikkeld, bestemd voor zowel het ontwerpen (van nieuwbouw of renovatie) als het beheren van gebouwen. Daarnaast wordt niet alleen een optimale installatie, maar ook het monitoren van de installaties vastgelegd in een ILS Monitoring woninginstallaties. Wanneer een vastgoedbeheerder zowel de (optimale) installaties zelf als het functioneren van de installaties kan beheren is er sprake van een optimale beheersituatie. Hoewel dit probleem speelt in de hele bouwkolom, richt dit onderzoek zich specifiek op woningcorporaties.
Doelstelling
Het doel van het project is de energietransitie te versnellen door energiebehoefte mee te nemen in de BIM methode bij bouw en renovatie van corporatiewoningen en zo de energieprestatie van deze woningen te verbeteren.
De te ontwikkelen producten bestaan uit:
1. ILS Energietransitie en bevat o.a. installatietechnische gegevens voor energie-installaties;
2. Koppeling met een energiesimulatietool;
3. ISL Monitoring woninginstallaties.
Het kwaliteitsdoel is dat de ontwikkelde ILS'en en de energiesimulatietool kunnen aansluiten op landelijke ontwikkelingen op het gebied van BIM-tooling. De onderzoeksgroep hecht grote waarde aan uniforme datavastlegging zodat gegevens in BIM-modellen ook na een langere periode nog herleidbaar zijn.
Activiteiten en projectaanpak
Docent-onderzoekers van het lectoraat Energietransitie en studenten van de opleidingen Bouwkunde, Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek van Windesheim gaan samen met de betrokken consortiumpartners op zoek naar een oplossing om energie-gerelateerde onderdelen in een bouwproject te integreren in BIM.
WP1 - Informatiebehoefte vastgoedeigenaar
Onderzoek naar de eisen die door de vastgoedeigenaar aan het BIM-proces worden gesteld bij projectstart (ontwerp of renovatie) en de benodigde gegevens die bij oplevering uit het BIM-model moeten komen om het functioneren en presteren van de gebouwinstallaties te kunnen monitoren.
WP2 - Informatiestromen tot installatieadvies
Onderzoek naar welke gegevens aanwezig moeten zijn in een BIM-model om een energieconcept te kunnen bepalen en energetische berekeningen te kunnen uitvoeren. Aan de hand van nog te selecteren software wordt een koppeling gelegd tussen het BIM-model en het softwarepakket.
WP3 - Informatiebehoefte monitoring installaties/energieverbruik
Binnen dit werkpakket wordt onderzocht welke monitoring van installatiecomponenten c.q. -systemen nodig is om het functioneren en het presteren van gebouw en installaties te kunnen volgen.
WP4 - Opstellen en verwerken van installatieadvies
Onderzoek naar welke gegevens in een BIM-model nodig zijn om een installatieadvies te kunnen geven en welke gegevens toegevoegd moeten worden om gebouwbeheer mogelijk te maken.
WP5 - Toetsing onderzoeksresultaten
Dit werkpakket omvat het maken van een volledig BIM-model op basis van de gevonden leveringsspecficiaties, het bepalen van een energieconcept en het geven van een installatieadvies. Het complete model wordt getoetst met de opdrachtgever van het bouwproject.
